Müzik dünyası, yasakların ve ekonomik zorlukların gölgesinde bir yıl geçirdi. 2024, “iç karartıcı” bir yıl oldu. Müziğin önde gelen isimleri, “Baskılara hep birlikte direnmek konusunda sınıfta kaldığımız bir yıl oldu” dedi.
2024, müzik dünyasında ekonomik güçlüklerle ve baskılarla geçen bir yıl oldu. Sanatçılar, ekonomik kriz ve yasaklarla mücadele ederken, müzik sektörü de politik ve ekonomik sıkıntılardan etkilendi.
Müzik endüstrisinin en büyük sorunlarından biri, artan konser ve müzik üretim maliyetleri oldu. Bu durum, özellikle küçük ve bağımsız sanatçılar için büyük bir engel teşkil etti. Bilet fiyatlarının astronomik seviyelere ulaşması, sahne almak isteyen grupların sayısını azalttı. Anadolu’daki performans mekânlarının da genellikle popüler müzik türlerine yönelmesi, sektördeki eşitsizlikleri derinleştirdi.
Dijital platformlar ve sosyal medyanın egemenliğiyle, şarkıların ömrü giderek kısaldı. Albüm üretimi ve fiziksel dağıtım zorlaşırken, müzik sektörü hızla tüketilen bir eğlence aracına dönüştü. Ayrıca, yapay zekâ uygulamalarının müzik üretimindeki artan rolü, sanatçılar arasında tartışmalara yol açtı.
Tüm bu zorluklara rağmen, müzik dünyası için 2025’te umut ışığı arayanlar, örgütlü bir direniş ve toplumsal sorunların çözülmesi için taleplerini yinelediler. Müzik sektörünün önde gelen isimleriyle geride kalacak olan yılın panaromasını çıkardık.
İTİRAZ YÜKSELMELİ
Müzisyen Erdal Güney: Bir yıl daha geride kalırken müzik dünyası açısında geçmişten bu güne bir şeylerin değişmediğini, aksine mevcudun kabullenilişinde daha da olgunlaştığımızı söyleyebiliriz.
Müzik emekçileri açısından yasakların ve ekonomik zorlukların daha da ağırlaştığı bir yıldan geçerken geleceğe daha umutlu bakabilmek için ekonomik ve demokratik talepler çerçevesinde örgütlü itirazı yükseltmek gerektiğini, özel kopyalama harcı başta olmak üzere müzisyenlerin telif, sosyal hak ve güvencelerini de kapsayan bir dizi sorunu toplumsal alana taşımak temennisini 2025 yılına taşıyoruz.
2024 yılı politik ve ekonomik nedenlerle daha da katlanılmaz boyutlara ulaşan konser ve müzik üretim maliyetleri popülerleşmiş, ana akım, ‘bilet satan’ların dışında kalanların sahne bulamaması ve üretimlerini dinleyicilerle paylaşamamasındaki en önemli etkenler olarak varlığını koruduğu bir yıl oldu. Bir müzik platformunun 2024 değerlendirmesinde en çok dinlenmesiyle öne çıkan bir şarkının sözleri toplumsal yaşamın, kamu kültürünün bir anlamda biyopsisi niteliğindeydi. “Tanıştım Bebek’te adı Natasha / dedim uzatma bebek yat aşa”, “biraz sempatik birazcık zorbayım, istediğim olacak çünkü neden olmasın”, “Hadi cıstak cıstak oynatalım/ iyi iş yapıp iyi para kaldıralım” sözleriyle müzikal pespayeliğin de ötesinde ideolojik tahribatın dili haline gelen şarkı ve şarkılar bir cesetten sızan berbat bir koku gibi nefes alanlarımıza sızmaya devam etti. Boşlukları doldurulamaz müzisyenleri de uğurladık 2024 yılında. İrfan Alış’ın, Ankara’lı Turgut’un kaybı hepimizi derinden üzdü.
ŞARKILARIN ÖMRÜ KISALDI
Müzik Eleştirmeni Murat Beşer: Gönül ister ki gül bahçesine yakın bir tablo çizelim, mamafih ne mümkün! Pek çok konuda olduğu gibi müzik dünyasından da yine iç karartıcı bir yıl oldu 2024.
Müziğin araçsallaştırılma konusunda dallanıp budaklandığı bir yıldı; bir tüketim biçimi olarak da hızın arttığı… Şarkıların ömrü daha da kısaldı, albüm sayısı ise giderek azalmaya devam ediyor.
Müzikte kullanılan yapay zekâ uygulamaları hakkındaki tartışmalar 2024 yılında yoğundu, ki 2025’te de bu sürecek. Bu müzisyenin hayatını kolaylaştırıyor gibi gösterilirken, aslında ciddi bir sömürü ve hırsızlık sistemini içinde barındırıyor. Her şeyi yakıp yıkan, kar hırsıyla çarkları dönen bir düzende çözümü çok zor bir konu bu.
Endüstri her şeyi sosyal medya ve dijital platformlar üzerinden Z kuşağı üzerine kuruyor ve dünyanın ve ülkemizin sosyo-kültürel-politik durumu göz önüne alındığında gizli silahın arabesk olduğu ortada. Rock-pop-rap adı her neyse bir yana; Z kuşağına bunlar aracılığı ile pompalanan ideoloji arabesk. İster müzikal olsun, ister siyasi… Konser ve festivallerde salgından bu yana sayıca artış görülse de, sürdürülebilirlik zorlaştı. Albüm yapmak, yayınlamak, plak olarak basmak, dağıtmak, tahsilatını yapıp bir sonraki projeye aktarmak neredeyse olanaksızlaştı. Üretken bir müzisyen olarak iyi müzik yapmaya devam etmek giderek Don Kişotluk haline geldi. Yılın en büyük kayıpları ülkemizde Peyk topluluğunun muhalif ruhlu solisti İrfan Alış, dünyada ise dahi yapımcı Quincy Jones oldu.
POLİTİKA VE EKONOMİNİN İZDÜŞÜMÜ
Organizatör Serkan Fidan: Müzik sektörünün gidişatı ülkenin politik ve ekonomik gidişatının bir izdüşümü gibidir. Ülkedeki ekonomik çöküntü ve bununla ters orantılı saçmalıklardan sanatçıların da mekânların da organizatörlerin de payına düşen memnuniyetsizliği aldığı bir yılı tamamladık.
Ekonomik kriz her zaman orta direği vurur. Çok önemli bir tekstilci “krizde ya çok ucuz ya da çok pahalı ürünlere yönelmek gerekir” demişti. Benzer bir şey yaşadık biz de sektör olarak. 2024 yılında bilet fiyatı çok pahalı olan etkinlikler ve çok ucuz olan etkinlikler yapanlar salonları doldurabildiler.
Özellikle küçük ve orta ölçekli müzisyenler için canlı müzik sektöründeki alanlar gittikçe daralıyor. Türlü zorluklarla ayakta kalmaya çalışan mekânlar kapılarını kapasiteleri kadar bilet kesemeyen müzisyenlere açamıyorlar. Özellikle Anadolu’daki performans mekânlarının genellikle Türkçe Pop partilerine ve / veya toplamda 2-3 kişi seyahat ederek işini yapabilen rap sanatçılarına ya da akustik performanslara yöneldiğini gördük. Zira ortalama bir grubun sadece ulaşım ve konaklama maliyetleri bile mekanların bir etkinlikten zarar etmesi için yeterli bir hale geldi. Burada mekânların doğal partnerleri olan firmalarının daha farklı bir yaklaşım geliştirmesi ve mekânları kariyerinin başlarında olan grupların konserlerini yapmaya teşvik edecek formüller bulması gerektiğini düşünüyorum.
Kaynak : BİRGÜN
